AUTORI: Dr Vladan Ugrenović, viši naučni saradnik, Institut za zemljište i dr Vladimir Filipović, viši naučni saradnik, Institut za proučavanje lekovitog bilja “Dr Josif Pančić”
Agroekološke mere sastavni su deo nacionalnih agroekoloških politika zemalja članica EU, nastale kao odgovor na negativne posledice koje poljoprivreda ima po biodiverzitet i životnu sredinu, a samim tim i na socioekonomski razvoj, ljudsko zdravlje i blagostanje.
Dr Vladan Ugrenović
Agroekološe mere su vrlo specifične i usmerene su na rešavanje identifikovanih problema u zaštiti biodiverziteta i prirodnih resursa. Tako neke od mera su npr. smanjenje i postepeno izbacivanje iz upotrebe veštačkih đubriva i pesticida u poljoprivrednoj proizvodnji, kao i implementacija stalne rotacije useva. Ohrabruje se uvođenje sistema organske proizvodnje, ekstenzivno upravljanje pašnjacima, ostavljanje zaštitnih zona na poljima sa usevima, kao i očuvanje postojećih prirodnih staništa od značaja za očuvanje zaštićenih vrsta, a koja se nalaze u okviru poljoprivrednih predela. Agroekološke mere takođe obuhvataju zaštitu šuma, vlažnih staništa, linearnih predeonih elemenata kakvi su živice, sa ciljem poboljšanja uslova za život divlje flore i faune.
Bitan sastavni deo agroekoloskih mere predstavlja i očuvanje autohtonih biljnih sorti i rasa domaćih životinja, kao važnih genetičkih resursa u poljoprivrednoj proizvodnji.
Postojanje zelene infrastrukture u poljoprivrednom predelu je od suštinskog značaja za politike zaštite biodiverziteta. Zelena infrastruktura u poljoprivrednom predelu predstavljena je elementima Natura 2000 mreže kao koherentne ekološke mreže zaštićenih područja na nivou cele Evropske zajednice, ali i predeonim linarnim elementima u kombinaciji sa izolovanim površinama pod prirodnim ili poluprirodnim staništima promenljive (livade koje se kose) ili male veličine (izolovano drveće, bare i male vodene površine).
U Evropskoj uniji na oko 20 odsto poljoprivrednog zemljišta sprovode se ove mere
U Evropskoj uniji na oko 20 odsto poljoprivrednog zemljišta se sprovode agroekološke mere. Ipak, ove mere se generalno slabo sprovode u intenzivnim poljoprivrednim područjima. Biodiverzitet u takvim područjima je pod povećanim pritiskom, te je neophodno implementirati principe održive poljoprivredne proizvodnje.
Poljoprivredna proizvodnja u Srbiji predstavlja jedan do najznačajnih ekonomskosocijalnih stubova države i dobrobiti stanovništva. Istovremeno, poljoprivreda predstavlja i značajan ugrožavajući faktor za životnu sredinu i divlji svet poljoprivrednih predela.
Uprkos naporima da se očuvaju i zaštite prirodne vrednosti u okviru granica zaštićenih područja, odnosno nastojanjima da se uspostave ekološki koridori koji ovakva područja povezuju, Srbija još uvek nema nacionalnu agroekološku politiku koja bi sveobuhvatno regulisala oblast zaštite biodiverziteta u predelima sa izraženom poljoprivrednom aktivnošću, izvan i u okviru granica zaštićenih prirodnih dobara, ali je 2010. godine napravlјen „Agroekološki program za Srbiju“, koji predstavlјa dobar osnov za uvođenjе pravnih propisa za dalјu primenu u praksi.
